Zimno, niespiesznie i precyzyjnie - czyli jak to u Zanussiego. Polski reżyser zrobił film w charakterystycznym dla siebie stylu, w bliskiej jemu narracji. I z przekonaniem, że po czasie w życiu na zadawanie pytań, musi przyjść moment na posiadanie odpowiedzi.
Zanussiemu zawsze było bliżej do filozofii niż fabuły i realizmu. Istotniejszy był problem niż psychologia i szczegóły rzeczywistości, w której był on osadzony. Reżyser zastanawiał się raczej nad Prawdą, niż poszukiwał prawdy elementów świata przedstawianego na ekranie. Tak jest i tym razem.
Film wychodzi z zawsze radosnych na ekranie Włoch, by zajrzeć do Polski ściśniętej bezwzględnym kapitalizmem i nieustannie wschodniej w myśleniu i mentalności Rosji. Tak to widzi Zanussi, przeciwstawia sobie poszczególne krajobrazy i mówi o swojej niezgodzie na łatwe godzenie się z tym, co niesie ze sobą nowe. Mamy tu ziemską miłość, która musi ustąpić wobec tego, co ludzie wierzący uważają za przekraczające doczesność; mamy bezduszny świat korporacji; mamy skorumpowaną i okrutną Moskwę; mam w końcu wszechogarniające zagubienie i samotność w świecie odrzucającym punkty odniesienia. Zanussiemu zdaje się nie zależeć na oddawaniu jeden do jednego rzeczywistości, nie koncentruje się na ścisłym pokazaniu realiów funkcjonowania korporacji. Stosuje uproszczenia, sięga po przerysowania, sprowadza poszczególne elementy swojego filmu do symbolu, do zjawiska, które ma uzasadnić jego tezę, jego interpretację choroby trawiącej dzisiejsze pokolenia. Identycznie czyni z postaciami - nie wyjątkowości ich historii szuka, nie psychologicznym niuansowaniem się zajmuje, ale używa jako nosicieli idei, których konfrontacją - według Zanussiego - jest dzisiejsza codzienność. Znaczy się postępuje jak artysta.
Oczywiście, można się zżymać na pójście na skróty, na jednoznaczną, twardą i nieprzejednaną postawę, która nie daje pola do urozmaiconych interpretacji, na dostrzeganie jasności i "nocy ciemnej" gdzie indziej, niż jego adwersarze, ale jednak jest to jakaś propozycja. Podparta warsztatem doświadczonego filmowca. Lepiej jest mieć z czym polemizować, niż cieszyć się formą bez treści, byciem zawsze tam, gdzie większość czy nieustannym powtarzaniem tych samych fraz.
Zanussi smaga pejczem nowe, które chce wolności bez zobowiązań, niczym główna bohaterka filmu swoich wynajętych kochanków. Stawia nienaruszalne ramy, ale już czułością pozwala je wypełniać aktorom. Bardzo dobra (choć chyba nie w pełni przekonana do tej roli) Agnieszka Grochowska broni swoją postać stłamszonym bólem, bo przecież nic - także pustka - nie bierze się z niczego. Świetny epizod ma Sławomir Orzechowski, a wspaniały Stanisława Celińska, która obdarza nas najcieplejszym i najbardziej szczerym uśmiechem, jaki widziałem w polskim kinie. Rzetelność prezentują Weronika Rosati, Agata Buzek i Riccardo Leonelli, ucieszył dawno nie widziany Tadeusz Bradecki, którego brak jest wielką stratą dla polskiego teatru i kina.
To prawda, że Krzysztof Zanussi zrobił lepsze filmy. Ale przynajmniej o coś walczy i w coś wierzy. Nie bawi się nowym tylko dlatego, że jest nowe. Jeśli nawet dla płynących stadnie w głównym nurcie jest to wstecznictwo i pozostawanie na brzegu, jest to "jakieś". A pamiętajmy, że każda, nawet najbardziej żywa i "nowoczesna" rzeka, musi mieć swój brzeg. Bo wtedy dopiero staje się rzeką.
Ocena 3/6
Obce ciało,
Polska, dramat,
reż. Krzysztof Zanussi,
wyst. Agnieszka Grochowska, Riccardo Leonelli
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
