Jan Rulewski: "Gdy był stan wojenny, inni przyjmowali Polaków"

Polska ma przyjąć na początek 60 chrześcijańskich rodzin z Syrii. Unia Europejska chce też, byśmy przyjmowali uchodźców z Afryki. Czy Polska jest na to gotowa?

To zależy jak na to spojrzymy. Jesteśmy na to gotowi od strony prawnej, natomiast od organizacyjnej już w mniejszym stopniu. Mam na myśli liczbę ewentualnych obozów lub miejsc pobytu, do których uchodźcy mieliby trafić. Najgorzej nasze przygotowanie wygląda, jeśli weźmiemy pod uwagę finanse i społeczne przekonanie, że nie powinniśmy ich przyjmować.

Nie powinniśmy, bo pomoc należy się przede wszystkim biednym Polakom, a nie mieszkańcom Afryki?

Takie pojawiają się argumenty. Każda zmiana wywołuje opory. Potrzeba przesunięcia się na ławce, by dać innym miejsce. Jest potrzeba wyważenia wiary i rozumu. Gdy wybuchł stan wojenny, to inni dla nas przesunęli się na ławce, zrobili nam miejsce.

Czy Polska powinna stawiać warunki, a jeśli tak, to jakie?

Skłaniałbym się ku niepopularnemu rozwiązaniu. Na ogół powinni pomagać ci, którzy wywołali katastrofę, ale z reguły tak się nie dzieje. Chrześcijańskie miłosierdzie polega z kolei na tym, by nie stawiać warunków, nie tworzyć bilansów zysków i strat, nie myśleć o zagrożeniach.

W jakim stopniu Polska powinna się zaangażować w pomoc uchodźcom?

W stopniu wyprzedzającym. Mamy wielowiekowe doświadczenia związane z emigracją i to w różnych kierunkach: przeważnie zachodnim, ale także wschodnim. W Polsce mniejszości narodowe tworzą margines, jeśli spojrzymy na to z pozycji dobroci państwa spójnego. Tymczasem urządzenie państwa, życie narodu w warunkach różnorodności w Polsce nie jest oczywistością. Tak jednak było w odległych latach: Polsce czasów Wita Stwosza. Świadczy o tym także przykład Łodzi budowanej przez cztery nacje. Uchodźcy mogą wzbogacić polskie życie, nie tylko poprzez poznanie innej kultury, ale i od strony gospodarczej.

Ale czy nadmierna otwartość, zbyt poprawne politycznie podejście w stosunku do uchodźców, nie stwarza zagrożenia? W Szwecji np. uchodźcy nie muszą się asymilować, to wręcz Szwedzi muszą się do nich coraz częściej dostosowywać...

W Szwecji wystąpiła nadopiekuńczość. Dostatnie szwedzkie społeczeństwo przyjmowało uchodźców niejako w ramach atrakcji. Odbyła się w tym kraju wielka debata, którą można podsumować krótko: Szwedzi odfajkowali imigrację: przyciągnęli uchodźców dobrymi warunkami życia, ale zabrakło integracji. Anglia od lat przyjmuje uchodźców z całego świata, Niemcy to także kraj otwarty. Ja bym przyjął stanowisko otwarcia na uchodźców, traktował jako coś dobrego, ale zarazem kontrolował jakość tego.