Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Od stycznia wydłuży się wiek emerytalny. Sprawdź, czy ciebie też to dotyczy

Andrzej Gębarowski
Za cztery miesiące wejdzie w życie reforma, stopniowo wydłużająca i wyrównująca powszechny wiek emerytalny. Od stycznia 2012 roku co cztery miesiące ten wiek będzie podnoszony o jeden miesiąc. W efekcie tych zmian w 2020 roku wszyscy mężczyźni zaczną przechodzić na emeryturę w wieku 67 lat, zaś w 2040 roku będzie to dotyczyć wszystkich kobiet. Obecnie, jak wiadomo, wszystkie kobiety przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, a wszyscy mężczyźni o pięć lat później. Oznacza to, że wiek emerytalny kobiet wydłuży się o siedem lat, zaś wiek emerytalny mężczyzn - jedynie o dwa lata.

Pierwsze zreformowane roczniki

Nowe regulacje obejmą kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r. i mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. Jako pierwsze konsekwencji wydłużenia wieku emerytalnego zaznają kobiety urodzone w styczniu 1953 roku oraz mężczyźni urodzeni w styczniu 1948 roku, którzy wiek emerytalny osiągną w przyszłym roku. W ich przypadku okres pracy wydłuży się tylko o jeden miesiąc. To samo dotyczy kobiet z lutego i marca 1953 oraz mężczyzn z lutego i marca 1948. Jednak im młodsze roczniki, tym bardziej odsuwa się dla nich wiek emerytalny.

Jak to szczegółowo wygląda w rozpisaniu na poszczególne miesiące - patrz tabela obok. Wynika z niej na przykład, że panie urodzone w okresie od października do grudnia 1953 r. oraz panowie urodzeni w okresie od października do grudnia 1948 r., którzy w efekcie wejścia w życie reformy będą musieli pracować o cztery miesiące dłużej, przejdą na emeryturę w okresie od lutego do kwietnia 2014 r.

Emerytury częściowe na razie tylko dla mężczyzn

Reforma wprowadza również wcześniejsze emerytury - tzw. częściowe albo inaczej połówkowe - dla osób, które są bez pracy lub nie mogą jej podjąć ze względu na stan zdrowia. Będą do nich uprawnione kobiety w wieku 62 lat oraz mężczyźni w wieku 65 lat. Wartość emerytury częściowej ma wynieść połowę normalnej emerytury. Innymi słowy, będzie ona wypłacana z połowy uzbieranego kapitału składkowego w momencie złożenia wniosku. Dodatkowym warunkiem otrzymania wcześniejszego świadczenia ma być uzbieranie w stażu ubezpieczeniowym co najmniej 35 lat w przypadku kobiet i 40 lat - mężczyzn.

Ciekawą konsekwencją stopniowego wydłużania wieku emerytalnego będzie to, że pierwsi mężczyźni zyskają prawo do częściowej emerytury natychmiast po wejściu w życie nowej ustawy, czyli już od 1 stycznia 2013 r., zaś pierwsze kobiety - dopiero za osiem lat, licząc od stycznia przyszłego roku (bo wtedy dopiero zaczną przechodzić na emeryturę w wieku 62 lat).
Trzeba niestety pamiętać, że przejście na wcześniejszą, częściową emeryturę oznaczać będzie znaczne pomniejszenie pełnej emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

Przypomnijmy, w jaki sposób mają być obliczane emerytury częściowe i normalne. Najpierw ZUS obliczy, jaki kapitał zgromadziliśmy na naszym indywidualnym koncie emerytalnym, a następnie podzieli go przez przewidywaną długość życia - jednakową dla kobiet i mężczyzn - dla osób w wieku 67 lat. Otrzymaną kwotę emerytury podzieli przez dwa i tyle wypłaci jako częściową emeryturę. Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ZUS ponownie obliczy nasz zgromadzony kapitał, uwzględniając ubytek w postaci sumy wypłaconych emerytur częściowych i ewentualny dodatek, odprowadzony na nasze konto dzięki dorabianiu. Uzyskaną kwotę ponownie podzieli przez czas dalszego średniego życia osoby w wieku 67 lat. Wynikiem będzie normalna, pełna już emerytura.

Częściowa emerytura nigdy nie będzie dokładnie równa połowie normalnego świadczenia, które otrzymalibyśmy po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, lecz mniejsza - a to dlatego, że siłą rzeczy nie uwzględni się w jej wysokości składek z nieprzepracowanych następnych lat i rewaloryzacji z tych lat. W przypadku kobiet będą to składki i rewaloryzacje aż z pięciu lat, w przypadku mężczyzn - tylko z dwóch lat. Zdaniem ekspertów, częściowa emerytura kobiety, która zacznie ją otrzymywać w wieku 62 lat, może stanowić nawet mniej niż 40 proc. emerytury otrzymywanej przez nią w przypadku, gdyby pracowała do 67. roku życia.

W rzeczywistości emerytura częściowa może być jeszcze mniejsza, i nie dotyczy to wyłącznie kobiet. Ubezpieczeni, którzy przystąpili do otwartych funduszy emerytalnych, otrzymywać będą niższą emeryturę częściową niż ubezpieczeni, którzy całość składki pozostawili w ZUS. Dotyczy to osób, które rozpoczęły pracę w 1999 r. i później - ich emerytura częściowa ustalana będzie w oparciu o 2/3 składek emerytalnych ubezpieczonego, bo tylko tyle trafia do ZUS.

Jedynie w przypadku ubezpieczonych w KRUS i ubezpieczonych w FUS, którzy nie przystąpili do OFE, emerytura częściowa rzeczywiście stanowić będzie blisko połowę świadczenia, które otrzymaliby po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Dla kogo dłuższa ochrona?

Reforma systemu emerytalnego nie zmieni zasad ochrony pracowników przed zwolnieniem z pracy. Obowiązuje nadal art. 39 Kodeksu pracy, w myśl którego pracodawcy nie mogą wypowiedzieć umowy pracownikowi, któremu do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż cztery lata i ma staż ubezpieczeniowy, uprawniający do otrzymania emerytury po osiągnięciu tego wieku. Obecnie takie uprawnienie przysługuje 56-letniej kobiecie oraz 61-letniemu mężczyźnie. Z zapisów ustawy, wydłużającej wiek emerytalny, wynika jednak, że osoby, które już są objęte okresem ochronnym, lecz będą musiały dłużej pracować, będą miały również wydłużony okres ochronny - do czasu nabycia praw do emerytury w późniejszym wieku.

Dłuższa ochrona obejmie kobiety urodzone od 1953 do 1956 roku i mężczyzn urodzonych w okresie od 1948 do 1951 roku, którzy w dniu wejścia w życie ustawy wydłużającej powszechny wiek emerytalny będą już objęci ochroną przed zwolnieniem. W ich przypadku ochrona przed zwolnieniem wydłuży się z 4 lat do maksymalnie 5 lat i 4 miesięcy.

I tak na przykład kobiety urodzone w 1953 roku, którym okres ochronny zaczął się w 2009 roku, i normalnie miałby się skończyć w 2013 roku, będą miały następujące wydłużone okresy ochronne, w zależności od daty urodzenia:

  • urodzone od 1 stycznia do 31 marca - 4 lata i 1 miesiąc
  • od 1 kwietnia do 30 czerwca - 4 lata i 2 miesiące
  • od 1 lipca do 30 września - 4 lata i 3 miesiące
  • od 31 października do 31 grudnia - 4 lata i 4 miesiące

Podobnie będzie z mężczyznami z rocznika 1948, którzy swój okres ochronny zaczęli w 2009 roku. Kobiety urodzone w 1957 roku i później oraz mężczyźni urodzeni w 1952 roku i później podobnie jak dziś będą chronieni tylko cztery lata przed zwolnieniem.

Wydłużenie minimalnego stażu kobiet

Wiek 67 lat wystarczy do nabycia praw emerytalnych, ale trzeba zaliczyć jeszcze minimalny staż ubezpieczeniowy, aby uzyskać pewność, że otrzyma się gwarantowaną emeryturę minimalną. Jeśli nie mamy za sobą takiego minimum, emeryturę także otrzymamy, ale może być wtedy niższa od gwarantowanej. Reforma emerytalna ustala minimalny staż ubezpieczeniowy na 25 lat, niezależnie od płci. Oznacza to wydłużenie minimum dla kobiet o pięć lat.

Kobiety, które przejdą na emeryturę w 2013 roku, będą jeszcze miały zagwarantowane minimum świadczenia na podstawie 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ale już w 2014 roku i 2015 roku minimalny staż zostanie wydłużony o rok. Zaś od 1 stycznia 2016 roku przez kolejne dwa lata będzie trzeba udowodnić 22 lata, żeby uzyskać najniższą emeryturę. W 2018 roku i 2019 roku będzie to już 23 lata, a w kolejnych dwóch - 24 lata stażu pracy. W efekcie od 2022 roku kobiety będą musiały mieć za sobą 25-letni staż, aby otrzymać minimalne świadczenie z ZUS.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dzienniklodzki.pl Dziennik Łódzki