Zagadka stylowej willi przy Radwańskiej rozwiązana

Z wydanego w ubiegłym roku albumu "Detal w architekturze PŁ" wynika, że willę z około 1912 roku najpewniej zbudował Szaja Rosenblatt, słynny żydowski przedsiębiorca (należał do niego pobliski kompleks fabryczny zajmowany dziś przez PŁ). Tymczasem z najnowszych ustaleń Macieja Janika, zastępcy dyrektora Archiwum Państwowego w Łodzi, wynika, że stylową rezydencję po pierwszej wojnie światowej zbudowali Stanisław i Stanisława Myszkowscy.

- Jeśli te ustalenia się potwierdzą, naniesiemy poprawki w nowym wydaniu albumu - zapewnia jego autorka Renata Przewłocka-Sionek, pracownik naukowy PŁ. Wyjaśnia też, że swoje ustalenia oparła na informacjach z biura konserwatora zabytków, pracowni historycznej PŁ i z internetu.

Na temat rezydencji do tej pory nie było żadnych informacji. Gdy 3 lata temu była ona remontowana chcieliśmy uzyskać o niej podstawowe dane, ale przedstawiciele uczelni bezradnie rozkładali ręce wyjaśniając, że trzeba będzie odbyć kwerendę w archiwach, która pozwoli wyjaśnić zagadkę. Wydawało się, że wydanie albumu i zawarte w nim informacje zamykają sprawę, ale stało się wprost przeciwnie.

Ustalenia PŁ wydały się tak sensacyjne, że o pomoc w rozwikłaniu tajemnicy zwróciliśmy się do prof. Krzysztofa Stefańskiego z UŁ, który przygotowuje pionierską monografię o dawnych rezydencjach w Łodzi.

- Willę zbudowano około 1925 roku w tzw. stylu malowniczym nawiązującym do modnego wtedy stylu dworkowego - wyjaśnia prof. Stefański. - Badam sprawę pierwszych właścicieli i na razie ustaliłem, że w końcu XIX wieku narożna działka u zbiegu ul. Radwańskiej i Stefanowskiego należała do Karola Zistela, który najpewniej postawił tam narożną, odnowioną kamienicę. Potem działka została podzielona i na jednym z placów postawiono willę, której przed pierwszą wojną światową na pewno tam nie było.

Piotr Ugorowicz z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi ustalił, że jednym z kolejnych właścicieli działki był Ludwik Reszke. Z owoców kwerendy Macieja Janika wynika zaś, że Stanisław i Stanisława Myszkowscy w 1923 r. kupili parcelę i w tym samy roku przystąpili do budowy domu, który najpewniej ukończyli w 1924 roku, co potwierdza teorię prof. Stefańskiego. Powstała piętrowa willa z dachem mansardowym pokrytym obecnie blachą cynkowo-tytanową. Wzrok przyciąga narożna wieżyczka zwieńczona blaszanym dachem oraz mały wykusz z daszkiem.

Myszkowscy nie cieszyli się długo willą, już w 1927 r. sprzedali ją Ryfce z Hermelingów Lipszycowej (wdowie po Lejbie Lipszycu) z Warszawy oraz Ernestynie z Lipszyców Rosenblattowej, żonie Stanisława Rosenblatta.

- Nic nie wskazuje na to, by owa rodzina była spokrewniona z fabrykancką familią noszącą to samo nazwisko. Obydwie panie były właścicielkami willi do 1939 roku - wyjaśnia Maciej Janik.