Czym się różni umowa o dzieło od umowy zlecenia

Wszystko zależy jednak od kontekstu. W innej sytuacji jest ten, kto nie znajdując etatu na czas nieokreślony godzi się na podpisanie czasowej umowy o pracę albo podpisuje umowę zlecenie, bo nie ma innego wyjścia, a w zupełnie innej sytuacji znajduje się ten, kto ma już stały etat i podpisuje właśnie umowę o dzieło z innym pracodawcą.

Uporządkujmy jednak pojęcia i formy prawne związane z zatrudnieniem. Po pierwsze – należy odróżnić umowę o pracę (na czas nieokreślony lub określony) od umowy cywilnoprawnej, takiej jak umowa zlecenie i umowa o dzieło.
O ile ta pierwsza regulowana jest przepisami Kodeksu pracy, o tyle ta druga – Kodeksem cywilnym. Są to więc dwa odrębne zbiory przepisów.

Pamiętajmy, że umowa o pracę daje pracownikowi uprawnienia, których nie daje umowa zlecenia lub o umowa o dzieło. Są to m.in. uprawnienia do:
– minimalnego wynagrodzenia za pracę,
– płatnego urlopu wypoczynkowego,
– wynagrodzenia za czas choroby,
- zaliczenia stażu pracy do stażu wymaganego do emerytury lub renty,
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i za pracę w nocy,
- ochrony przed zwolnieniem (m.in. okres wypowiedzenia).

Podpisując umowę cywilno-prawną, dobrze zatem wiedzieć, co tracimy w porównaniu z umową o pracę. Zatrzymajmy się na przykład przy ostatnim punkcie – ochronie przed zwolnieniem. Otóż okres wypowiedzenia umowy cywilnoprawnej ustalają strony podczas jej podpisywania, ale jeśli tego nie zrobią (a często tak właśnie jest, bo formę narzuca pracodawca), umowę można wypowiedzieć w trybie natychmiastowym. Daje to pracodawcy możliwość szybkiego zakończenia współpracy z osobą, która nie wywiązuje się z powierzonych jej zadań. Dla pracownika jest to jednak ewidentnie niekorzystne.

A czym się różnią od siebie dwie najbardziej popularne formy umów cywilnoprawnych? W przypadku umowy o dzieło przedmiotem jest konkretny rezultat pracy wykonanej przez zleceniobiorcę. Może nim być zaprojektowanie wystroju wnętrza lub strony internetowej, opracowanie logo firmy, przygotowanie katalogu produktów, opracowanie i wdrożenie sieci komputerowej pod konkretne wymagania firmy. W każdym z tych przypadków zleceniodawca łatwo może określić konkretny rezultat, czyli tzw. dzieło.

Oczywiście, nie wszystkie czynności mogą być objęte umową o dzieło. Odnosi się ona wyłącznie do tych czynności, w przypadku których można stwierdzić, jaki będzie ich finalny efekt. Ale są i takie zlecenia, w których konkretny efekt jest trudno określić lub nie ma takiej potrzeby. Wówczas spisuje się umowę zlecenia, której przedmiotem jest praca wykonana na rzecz zleceniodawcy.

Umowa zlecenia wykonywana jest na ogół osobiście przez zleceniobiorcę, choć w wyjątkowych przypadkach może też zezwalać na pomoc osób trzecich. Z kolei przy wykonywaniu umowy o dzieło wykonawca z zasady może skorzystać z pomocy osób trzecich, o ile w umowie nie ma zapisu, który to wyklucza.

Umowa o dzieło jest płatna (chyba że treść umowy mówi co innego), zaś umowa zlecenia może być zarówno płatna, jak i nieodpłatna. Jeśli umowy są płatne, to zakłada się, że zapłata następuje z dołu. Oznacza to, że wykonawca otrzymuje wynagrodzenie po wywiązaniu się ze swoich zobowiązań. W przypadku umowy o dzieło tym momentem jest przekazanie zleceniodawcy gotowego rezultatu pracy (np. pliku z logo firmy), który spełnia wymogi określone w umowie. Natomiast osoba pracująca na umowę zlecenia otrzymuje wynagrodzenie za sam fakt starannego wykonania pracy. Oprócz tego, w przypadku obu kontraktów można umówić się na płatność zaliczki, a nawet całej płatności z góry, zwłaszcza gdy wykonanie zlecenia lub dzieła wiąże się z poniesieniem kosztów.

Jakie składki płaci się od umowy zlecenia

Umowa zlecenia podlega składkom ZUS, jeśli zostaje zawarta z własnym pracownikiem lub z osobą, która nie ma żadnego innego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Jeżeli pracodawca zawiera umowę z własnym pracownikiem, ma obowiązek sumowania przychodów pracownika i obliczania składek od łącznej kwoty przychodów pracownika (zleceniobiorcy).Jeżeli natomiast umowę zlecenia zawarto z osobą, która nie jest ubezpieczona z innego tytułu, to objęcie wynagrodzenie z tytułu tej umowy składką na ubezpieczenie emerytalno-rentowe jest obowiązkowe, natomiast w przypadku ubezpieczenia chorobowego– dobrowolne. Ubezpieczeniu wypadkowemu podlega dana osoba obowiązkowo, jeżeli świadczenie wykonywane jest w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę.Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe bez względu ma miejsce wykonywania pracy. Jeśli dana osoba wykonuje pracę na podstawie kilku umów zlecenia (na rzecz kilku różnych firm), składki ZUS odprowadzane są tylko z jednej umowy zlecenia, a z pozostałych umów odprowadzana jest jedynie składka zdrowotna. Wyjątek od tych ogólnych reguł stanowi zatrudnienie studenta poniżej 26. roku życia – zleceniodawca nie płaci za niego żadnych składek.

Jakie składki płaci się od umowy o dzieło

Za wykonawcę umowy o dzieło nie trzeba odprowadzać składek ZUS – poza sytuacją, kiedy umowa o dzieło została podpisana z pracownikiem, który w danej firmie pracuje jednocześnie na etacie. Innymi słowy, etatowy pracownik, z którym podpisuje się dodatkowo umowę o dzieło, jest dla firmy drogim wyborem, gdyż podstawą wymiaru składek jest wtedy suma jego przychodów.

Jakie podatki płaci się od umów cywilnoprawnych

Płaci się podatek dochodowy. W przypadku umowy zlecenia podatek dochodowy jest dokładnie w tej samej wysokości, jak przy umowie o dzieło. Oznacza to, że najpierw jest pobierana zaliczka na podatek dochodowy w wysokości 18 proc. należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu, wynoszące co do zasady 20 proc. Koszty te mogą wzrosnąć do 50 proc. w przypadku korzystania przez zleceniobiorcę z praw autorskich i praw pokrewnych, tzn. gdy konkretne zlecenie ma charakter działalności twórczej.

Na co musi uważać pracodawca

Pułapką w przypadku umów cywilnoprawnych jest sytuacja, w której zlecenie spełnia w rzeczywistości kryteria stosunku pracy. Chodzi o takie kwestie, jak:
– stałe miejsce i godziny pracy,– wykonywanie pracy w podporządkowaniu organizacyjnym i służbowym,
– bezwzględny wymóg osobistego świadczenia pracy,
– wykonywanie pracy za wynagrodzeniem i ciągłość świadczenia.

W przypadku występowania powyższych warunków, przedsiębiorca popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy może ukarać takiego zleceniodawcę mandatem lub skierować wniosek o ukaranie do sądu grodzkiego. Dodatkowo, w razie stwierdzenia przez inspektora tego typu wykroczenia, PIP zobowiązuje pracodawcę do zawarcia umowy o pracę z zatrudnioną osobą. Ponadto, w takiej sytuacji ZUS może domagać się zapłaty zaległych składek.Oczywiście – to co dla pracodawcy jest pułapką, dla pracownika może się okazać wybawieniem...