Masz czas tylko do końca roku, a w grudniu może być za późno. Wykonaj te badania, żeby nie stracić wynagrodzenia!

Dwa lata pandemii i już ponad rok wojny za naszą wschodnią granicą okazały się bardzo dużym wyzwaniem dla działania polskich firm. Wielu pracodawców w tym czasie zawiesiło badania okresowe swoich pracowników, wykorzystując każdą okazję do szukania oszczędności i optymalizacji kosztów.

Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego - pisze Państwowa Inspekcja Pracy na swoich stronach.

Stan zagrożenia epidemicznego zniesiony został 1 lipca, zatem ustawowe 180 dni minie pod koniec 2023 roku. Termin ten wypada w okresie pomiędzy świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem. Nietrudno jest sobie wyobrazić, że wielu pracodawców będzie odwlekać badania swoich pracowników do końca, a to może spowodować niemały paraliż w służbie zdrowia i w samych firmach.

W okresie od początku marca 2020 roku do końca czerwca 2023 roku okresowe badania lekarskie były zawieszone. Wykonywano tylko badania wstępne i kontrolne po dłuższej nieobecności w pracy z powodu choroby. Obecnie zarówno pracodawcy, jak i pracownicy są zobowiązani do niezwłocznego wykonania zaległych badań.

Kodeks pracy jasno wskazuje, że pracodawca powinien na wszelkie możliwe sposoby umożliwić pracownikowi wykonanie okresowych badań lekarskich w godzinach pracy. Co ważne, pracownik nie traci wówczas wynagrodzenia z danego dnia, a koszty takiego badania zawsze pozostają po stronie pracodawcy.

Pracodawca może skierować pracownika na badania lekarskie różnego typu:

• wstępne - dla osób przyjmowanych do pracy i pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowisko
• okresowe - dla wszystkich pracowników. Ich ważność może sięgać 6 miesięcy lub nawet 5 lat, o czym decyduje lekarz medycyny pracy
• kontrolne - po nieobecności w pracy z powodu choroby przez okres dłuższy niż 30 dni
• końcowe - przy rozwiązaniu umowy. Mogą być przeprowadzone na wniosek pracownika narażonego na choroby zawodowe

Badania wstępne nie są wymagane w przypadku osób ponownie przyjmowanych do pracy, które poprzednią umowę rozwiązały w ciągu 30 dni od podpisania kolejnej lub są zatrudnione na tym samym stanowisku. Badania końcowe to jedyne badania lekarskie „do pracy”, które zwykle opłaca sam pracownik.

Portal money.pl zwraca uwagę, że kondycja zdrowotna wielu pracowników uległa pogorszeniu. Nie wykonywaliśmy badań profilaktycznych, sam COVID-19 dawał i daje wiele powikłań, a wielu Polaków nie jest świadomych przewlekłych chorób, z jakimi żyje. To wszystko może skutkować lawinowym wzrostem orzeczeń o niedopuszczeniu do pracy. Co wtedy?

Pracownik może odwołać się od decyzji lekarza medycyny pracy do drugiej instancji, którą najczęściej będzie Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy. Sam pracodawca może zmienić pracownikowi zakres obowiązków lub przenieść go na inne stanowisko pracy.

Co do zasady wynagrodzenie może być wypłacone pracownikowi tylko za wykonaną pracę, a przy orzeczeniu o braku zdolności do pracy, dopuszczenie do niej jest zupełnie niemożliwe. Wniosek powinien być prosty: nie pracujesz, orzecznik nie dopuścił cię do pracy na danym stanowisku, więc nie zarabiasz.

W praktyce oznacza to jednak wyłącznie całkowitą niezdolność do pracy na danym stanowisku, gdy jakiekolwiek zadania, które pracownik wykonywał do tej pory, nie są możliwe do zrealizowania. Jeżeli natomiast pracownik wykazuje gotowość do pracy (jest fizycznie i psychicznie na nią przygotowany), to możliwa jest wypłata wynagrodzenia przestojowego. Może ono wynosić 60 procent wynagrodzenia, o ile informacja o jego wysokości nie została zapisana w umowie pracownika.