Pozbądźmy się paliwa najgorszej jakości, nie rezygnując z węgla

„Solidarność” murem za węglem
Związkowcy przekonują, że walka z zanieczyszczeniem powietrza nie powinna być walką z węglem jako paliwem stosowanym do ogrzewania domów i obiektów komunalnych. Stanowisko w tej sprawie przedstawiciele „S” wysłali do władz samorządowych miast i gmin regionu oraz do samorządowców szczebla wojewódzkiego.

Reprezentanci regionalnych struktur związku wskazują, że choć niska emisja to rzeczywisty i poważny problem, który należy rozwiązać, wiele dotychczasowych programów antysmogowych, wdrażanych przez kolejne samorządy, opiera się głównie na zastępowaniu węgla w ogrzewnictwie indywidualnym innymi, droższymi nośnikami energii.

„Tymczasem, jak wskazują wyniki licznych badań naukowych, za zjawisko tzw. niskiej emisji w przynajmniej 50 proc. odpowiada transport samochodowy, a kolejnym czynnikiem jest spalanie w przydomowych piecach odpadków lub paliwa bardzo niskiej jakości, często pochodzącego spoza granic naszego kraju” - czytamy w związkowym stanowisku.

W ocenie śląsko-dąbrowskiej Solidarności, wszelkie programy na rzecz przeciwdziałania niskiej emisji powinny opierać się w pierwszej kolejności na zastępowaniu starych instalacji grzewczych nowoczesnymi, wysokosprawnymi, niskoemisyjnymi kotłami węglowymi oraz na zwiększeniu kontroli nad jakością paliwa spalanego w ogrzewnictwie indywidualnym. Związkowcy podkreślają przy tym, że ogrzewanie budynków mieszkalnych węglem jest tańsze od stosowania gazu ziemnego i oleju opałowego.

Eliminacja węgla z ogrzewnictwa domowego ma również negatywny wpływ na sytuację polskiego górnictwa. Węgiel spalany w domowych i komunalnych piecach jest bowiem istotnym segmentem rynku dla kopalń - jego zużycie, w części zaspokajane importem, szacuje się na ok. 10-12 mln ton rocznie.

Respektowanie norm jakościowych
O równouprawnienie węgla we wszystkich wdrażanych w Polsce projektach ekologicznych zabiega także Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla, skupiająca blisko 120 podmiotów dostarczających na rynek około 80 proc. polskiego węgla opałowego. Jej przedstawiciele postulują wprowadzenie rozwiązań prawnych i technologicznych, gwarantujących spalanie węgla w sposób nieszkodzący środowisku.

Chodzi przede wszystkim o wyeliminowanie mułów i tzw. flotów, czyli węgla najgorszej jakości, a także respektowanie norm jakościowych, zarówno jeśli chodzi o paliwo, jak i kotły do jego spalania oraz sposoby spalania.

Punktem wyjścia miałyby być regulacje, prowadzące do natychmiastowej eliminacji spalania śmieci w domowych kotłach. Nie ma w tym zakresie precyzyjnych statystyk, jednak znawcy rynku szacują skalę spalania odpadów w lokalnych paleniskach nawet na 2 mln ton rocznie - średnio ok. 300 kg rocznie na każdy kocioł węglowy u indywidualnego lub komunalnego odbiorcy.

Inny kierunek to odpowiednie regulacje dotyczące kotłów, idące w kierunku spełnienia unijnej normy zawartej w tzw. dyrektywie ecodesign, zgodnie z którą od 2020 r. nie będzie możliwości sprzedawania kotłów o wyższej niż dozwolona emisji zanieczyszczeń. Postulowane jest także stosowanie elektrofiltrów, zarówno tych zlokalizowanych między kotłem a kominem, jak i - docelowo - filtrów montowanych na kominach. Bez takich działań rynek węgla opałowego, obecnie dość stabilny, z deficytem krajowej produkcji szacowanym na 2-3 mln ton, może się kurczyć.

Liczy się ekonomia
Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla przy współpracy z TNS Polska przeprowadziła badanie „Znajomość i wizerunek firm branży węglowej oraz postrzeganie węgla jako surowca i produktu”. Celem badania było poznanie spontanicznych skojarzeń z węglem kamiennym, branżą węglową oraz poznanie kryteriów zakupowych paliwa stałego, jako źródła ogrzewania. Badanie realizowane było w terminie 19 - 24 lutego 2016 r. na reprezentatywnej, ogólnopolskiej próbie 1000 osób. Badanie pokazało, co może skłonić obecnych użytkowników ogrzewania węglowego do jego zmiany.

Trzy najważniejsze czynniki mogące skłonić użytkowników pieców na paliwo stałe do zmiany tego źródła energii na inne alternatywne mają charakter kosztowy: kiedy koszty będą identyczne (49proc.), gdy poprawi się sytuacja finansowa gospodarstwa (40 proc.) i pojawią się zachęty finansowe do wymiany urządzeń (40 proc.). Dopiero na czwartym miejscu znalazły się argumenty pozafinansowe: ekologia i ochrona powietrza, świadomość ekologiczna (23 proc.).

Kalkulacja niezmienności kosztów za alternatywne źródła energii jest szczególnie bliska mężczyznom, osobom z wykształceniem zawodowym i średnim, o dochodach powyżej 4.000 zł, z miast i miejscowości poniżej 50 tys. mieszkańców. Na poprawę sytuacji materialnej wskazywały przede wszystkim osoby w wieku 50-59, z wykształceniem zawodowym, o niższych dochodach, z miast powyżej 200 tys. mieszkańców. Zachęty finansowe do wymiany urządzeń grzewczych o niższej emisji skłoniłyby głównie osoby z wyższym wykształceniem, o wyższych dochodach i z miast. Z kolei aspekty ekologiczne przekonałyby osoby młode (do 29 roku życia), z wyższym wykształceniem, o dochodach powyżej 2. 500 zł.