Droga do otrzymania renty chorobowej. Rentę mogą dostać osoby niezdolne do wykonywania pracy

Orzeczenie o niezdolności do pracy
Istotne jest to, czy choroba skutkuje brakiem zdolności do wykonywania pracy.
Orzeczenie o niezdolności do pracy wydaje lekarz orzecznik ZUS. Po tym, jak osoba zainteresowana otrzymaniem renty złoży wniosek o jej przyznanie, zostanie poddana badaniu przez lekarza orzecznika. Będzie ono przeprowadzone w siedzibie orzecznika, a jeśli stan zdrowia ubezpieczonego na to nie pozwala – w domu ubezpieczonego. Badanie w praktyce ma niewiele wspólnego z tym, które przeprowadza lekarz rodzinny lub specjalista. Polega ono przede wszystkim na ocenie, czy schorzenia przeszkadzają danej osobie w wykonywaniu pracy zawodowej. Wiedzę o jej stanie zdrowia, przebiegu leczenia i warunkach, w jakich dotychczas wykonywała pracę, orzecznik czerpie z dokumentacji, którą trzeba do niego dostarczyć. Orzecznik, stwierdzając niezdolność do pracy, określa jej stopień. Od niego zależy wysokość renty oraz zakres przywilejów, np. związanych z ulgowymi przejazdami. Przyznawane są następujące stopnie niezdolności do pracy: częściowa niezdolność do pracy (dla osób w znacznym stopniu niezdolnych do wykonywania pracy zgodnej ze swoimi kwalifikacjami); całkowita niezdolność do pracy (dla osób niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy); całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji (dla osób niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy, które wymagają stałej lub długotrwałej opieki ze strony innej osoby).

Staż ubezpieczeniowy
Drugim, obok niezdolności do pracy, warunkiem koniecznym do otrzymania renty jest staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe, a także nieskładkowe w części, która nie przekracza jednej trzeciej udokumentowanych okresów składkowych). W przypadku osób, które ukończyły 30. rok życia, wymagany minimalny staż wynosi 5 lat. Dodatkowym warunkiem jest to, by staż ten przypadał na okres ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę (lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli starający się o rentę ma już orzeczoną niezdolność do pracy). Renta może zostać przyznana osobom, które nie mają wymaganego stażu ubezpieczeniowego, jeśli: zostały ubezpieczone (na przykład podjęły pracę) przed ukończeniem 18. roku życia lub w ciągu 6 miesięcy od ukończenia szkoły albo studiów oraz od dnia ubezpieczenia aż do dnia powstania niezdolności do pracy były ubezpieczone bez przerwy.

Dopuszczalne są jedynie przerwy nie dłuższe niż 6 miesięcy. Warunku udowodnienia 5 lat stażu ubezpieczeniowego w ostatnim 10-leciu nie musi natomiast spełnić osoba, która jest całkowicie niezdolna do pracy i ma co najmniej 25 lat stażu (w przypadku kobiet) lub 30 lat (dla mężczyzn).

Moment powstania niezdolności do pracy
Trzeci warunek konieczny do otrzymania renty chorobowej to powstanie niezdolności do pracy w trakcie okresów wymienionych w przepisach lub w ciągu 18 miesięcy po ich zakończeniu. Chodzi tu przede wszystkim o: zatrudnienie; prowadzenie własnej działalności, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową; wykonywanie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową; pobieranie zasiłku dla bezrobotnych; służbę wojskową; pobieranie zasiłku chorobowego. Wymóg powstania niezdolności do pracy w jednym z wymienionych wyżej okresów nie dotyczy osób, które zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy i mają staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Na jak długo
Niezdolność do pracy może być orzeczona na okres nie dłuższy niż 5 lat. Jedynie w przypadku, gdy według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, niezdolność może być orzeczona na okres dłuższy. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.

Wniosek
Osoba, która chce starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, powinna złożyć wniosek. Do wniosku o przyznanie renty należy dołączyć:
– kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych;
– dokumenty na potwierdzenie przebytych okresów składkowych i nieskładkowych (np. świadectwa pracy, legitymację ubezpieczeniową, wyciągi z akt urodzenia dzieci);
– zaświadczenie pracodawcy o wysokości osiąganego wynagrodzenia lub legitymację ubezpieczeniową, zawierającą wpisy dotyczące zarobków;
– zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza prowadzącego leczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku;
– inną dokumentację medyczną będącą w posiadaniu osoby ubiegającej się o rentę, która może mieć znaczenie dla wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS (historia choroby, karty informacyjne z leczenia szpitalnego, karta badania profilaktycznego, dokumentacja rehabilitacji leczniczej lub zawodowej);
– wywiad zawodowy – ankietę wypełnioną przez płatnika składek;
kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy, jeśli ubezpieczony zgłasza wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.

Jak oblicza się wysokość renty chorobowej
Aby ustalić wysokość Twojej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ZUS doda do siebie:
– 24 proc. kwoty bazowej;
– po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
– po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
– po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresu, który brakuje do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia (okresów składkowych i nieskładkowych), liczonych od dnia, w którym złożysz wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągniesz powszechny wiek emerytalny 60 lat.