Renta socjalna przysługuje jedynie osobom pełnoletnim. Pełnoletność wiąże się przede wszystkim z ukończeniem 18. roku życia. Od tej zasady jest jednak wyjątek. Za pełnoletnią uważa się bowiem także kobietę, która nie ma jeszcze ukończonych 18 lat, ale ma więcej niż 16 lat i wyszła za mąż.
Niezdolność do pracy
Na otrzymanie świadczenia mogą liczyć jedynie te osoby, które zostaną uznane za całkowicie niezdolne do pracy, a więc niezdolne do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Tak samo, jak w przypadku rent chorobowych, oceny stopnia niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podczas badania opiera się on przede wszystkim na dostarczonej dokumentacji medycznej, opisującej przebieg dotychczasowego leczenia i stan zdrowia ubiegającego się o rentę. Zadaniem orzecznika jest ocena, czy stan zdrowia chorego jest przeszkodą w wykonywaniu przez niego pracy zawodowej.
Jeśli niezdolność do pracy jest trwała, renta zostanie przyznana na stałe. Jeśli zaś niezdolność jest czasowa - będzie przyznana na wskazany okres.
Moment rozpoczęcia się choroby
W przypadku rent socjalnych, poza stwierdzeniem odpowiedniego stopnia niezdolności do pracy, przed orzecznikiem stoi dodatkowe zadanie. Musi on ocenić, kiedy rozpoczęła się choroba (jak mówią przepisy - kiedy powstało naruszenie sprawności organizmu), której skutkiem jest całkowita niezdolność do pracy. Rentę socjalną mogą bowiem otrzymać jedynie te osoby, których choroba rozpoczęła się:
– przed ukończeniem 18 lat,
– w trakcie nauki w szkole lub studiów, ale przed skończeniem 25. roku życia,
– w czasie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Co istotne, wymaga się, by w jednym z tych okresów powstała choroba, która okazała się przyczyną niezdolności do pracy. Nie ma znaczenia, kiedy chory stał się niezdolny do pracy.
PRZYKŁAD
Maria od dzieciństwa cierpi na poważną chorobę serca. Potwierdza to dokumentacja medyczna. Niemal przez całe dorosłe życie kobieta pozostawała na utrzymaniu męża. Choć ukończyła już 50. rok życia, łącznie udało się jej osiągnąć zaledwie 3 lata stażu ubezpieczeniowego. To za mało, by mogła ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy (chorobową). Jeśli Maria wystąpi do ZUS o przyznanie renty socjalnej, a lekarz orzecznik potwierdzi, że jest ona całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność ta jest skutkiem choroby, na którą kobieta cierpi od dzieciństwa, otrzyma rentę socjalną. Istotny jest moment zachorowania, a nie powstania całkowitej niezdolności do pracy.
Warunki wykluczające przyznanie renty socjalnej
Mimo spełnienia wszystkich opisanych warunków, renta nie zostanie przyznana osobie, która ma:
– emeryturę,
– uposażenie w stanie spoczynku,
– rentę z tytułu niezdolności do pracy, inwalidzką lub strukturalną,
– świadczenie lub zasiłek przedemerytalny,
– nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
– uposażenie dla osób w stanie spoczynku,
– rentę z zagranicy,
– rentę rodzinną w wysokości przekraczającej 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie jest to kwota 2059,60 zł),
– nieruchomość rolną o powierzchni użytków rolnych przekraczających 5 ha.
Renty socjalnej nie może też otrzymywać osoba tymczasowo aresztowana lub odbywająca karę pozbawienia wolności. Od tej zasady jest jednak wyjątek. Aresztant lub więzień może wnioskować o kontynuowanie wypłat renty, jeśli jest samotny, nie ma innego przychodu ani ustalonego prawa do renty rodzinnej i jest właścicielem mieszkania albo domu bądź ma spółdzielcze prawo do lokalu lub na przykład jest najemcą lokalu komunalnego. Warunkiem kontynuowania wypłat jest w tym przypadku pisemne zobowiązanie się aresztanta lub więźnia, że będzie on przeznaczał rentę na regulowanie rachunków za utrzymanie mieszkania. Musi też potwierdzić pisemnie, że w lokalu nie przebywają inne osoby.
Wysokość renty socjalnej
Renta jest przyznawana wszystkim w jednakowej wysokości, równej 84 proc. najniższej renty chorobowej. Od 1 marca renta socjalna wynosi 865,03 zł brutto. Osoba, która jest aresztowana lub przebywa w zakładzie karnym otrzyma 432,52 zł brutto.
Renta socjalna niższa niż 865,03 zł może także być wypłacana osobie jednocześnie uprawnionej do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Osobie, która ma prawo do renty socjalnej i stara się o rentę rodzinną, zostanie przyznana renta rodzinna w wysokości nieprzekraczającej podanego limitu.
Jednocześnie należy pamiętać, że łączna wysokość rent rodzinnej i socjalnej także nie może przekraczać 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeśli przekracza, renta socjalna jest obniżana o taką kwotę, by suma rent była równa limitowi. Po obniżeniu nie może jednak być niższa niż 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 102,98 zł).
Jak odwołać się od niekorzystnej decyzji ZUS w sprawie renty
Odwołanie od decyzji wydanej na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wymaga przejścia następującej procedury:
1. Trzeba zaczekać na doręczenie orzeczenia wydawanego przez lekarza orzecznika. W praktyce orzecznicy zwykle wręczają egzemplarz orzeczenia już w dniu badania.
2. Jeśli osoba zainteresowana nie jest zadowolona z tego, co orzekł lekarz orzecznik ZUS, powinna wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem ZUS. Na uczynienie tego jest 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia.
3. Kiedy zostanie wyznaczony termin badania przez komisję, ubezpieczony zostanie o tym powiadomiony.
4. W wyznaczonym terminie należy bezwzględnie stawić się przed komisją. Obecnie w każdym z województw komisja lekarska ma jedną siedzibę. Zanim stawimy się przed komisją, powinniśmy pamiętać, że istotnym argumentem, który może przekonać członków komisji do zmiany orzeczenia wydanego przez orzecznika ZUS, jest dodatkowa dokumentacja medyczna, której nie przedłożyliśmy orzecznikowi. Każdy kolejny dokument świadczący o tym, że stan zdrowia osoby ubezpieczonej przeszkadza jej w wykonywaniu pracy, zwiększa szansę na to, że komisja zmieni orzeczenie.
5. Piątym krokiem w procedurze odwołania się od decyzji wydanych na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS jest odwołanie do sądu. Wnosi się je wówczas, gdy komisja podtrzymała orzeczenie lekarza orzecznika. Odwołanie do sądu wnosi się w ciągu miesiąca od doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem ZUS.
6. Kiedy ubezpieczyciel otrzyma odwołanie, ma 30 dni na ewentualną zmianę swojego stanowiska. Może w tym czasie zmienić lub uchylić decyzję. Jeśli tego nie zrobi, skieruje odwołanie do sądu. Dołączy do niego swoje uzasadnienie.
7. Po tym, gdy sprawa trafi do sądu, poczekamy kilka miesięcy na rozstrzygnięcie.
Diagnoza sezon 2. Sprawdź, co stanie się w następnym odcinku!
KORONA KRÓLÓW. Sprawdź, co się wydarzy w kolejnym odcinku
Sprawdź, w które niedziele nie zrobisz zakupów
Waloryzacja rent i emerytur w 2018 roku
Gwiezdne Wojny: Ostatni Jedi online. Gdzie oglądać?
Ile kosztuje Bitcoin?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
