Renta socjalna przy krótkim stażu. Dla osób, którym choroba nie pozwoliła zbyt długo pracować

Niezdolność do pracy
Na otrzymanie świadczenia mogą liczyć jedynie te osoby, które zostaną uznane za całkowicie niezdolne do pracy, a więc niezdolne do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Tak samo, jak w przypadku rent chorobowych, oceny stopnia niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podczas badania opiera się on przede wszystkim na dostarczonej dokumentacji medycznej, opisującej przebieg dotychczasowego leczenia i stan zdrowia ubiegającego się o rentę. Zadaniem orzecznika jest ocena, czy stan zdrowia chorego jest przeszkodą w wykonywaniu przez niego pracy zawodowej.

Jeśli niezdolność do pracy jest trwała, renta zostanie przyznana na stałe. Jeśli zaś niezdolność jest czasowa - będzie przyznana na wskazany okres.

Moment rozpoczęcia się choroby
W przypadku rent socjalnych, poza stwierdzeniem odpowiedniego stopnia niezdolności do pracy, przed orzecznikiem stoi dodatkowe zadanie. Musi on ocenić, kiedy rozpoczęła się choroba (jak mówią przepisy - kiedy powstało naruszenie sprawności organizmu), której skutkiem jest całkowita niezdolność do pracy. Rentę socjalną mogą bowiem otrzymać jedynie te osoby, których choroba rozpoczęła się:
– przed ukończeniem 18. roku życia;
– w trakcie nauki w szkole lub studiów, ale przed skończeniem 25. roku życia;
– w czasie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Co istotne, wymaga się, by w jednym z tych okresów powstała choroba, która stała się przyczyną niezdolności do pracy. Nie ma znaczenia, kiedy chory stał się niezdolny do pracy.

PRZYKŁAD
Małgorzata od dzieciństwa cierpi na wadę serca. Niemal przez całe dorosłe życie Małgorzata pozostawała na utrzymaniu męża. Ma już ponad 50 lat i zaledwie 4 lata stażu ubezpieczeniowego. To za mało, by mogła ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy (chorobową). Jeśli Małgorzata wystąpi do ZUS o przyznanie renty socjalnej, a lekarz orzecznik potwierdzi, że jest ona całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność ta jest skutkiem choroby, na którą kobieta cierpi od dzieciństwa, otrzyma rentę socjalną. Istotny jest moment zachorowania, a nie powstania całkowitej niezdolności do pracy (!).

Warunki wykluczające przyznanie renty socjalnej
Mimo spełnienia wszystkich opisanych warunków renta nie zostanie przyznana osobie, która ma:
– emeryturę,
– rentę z tytułu niezdolności do pracy, inwalidzką lub strukturalną,
– świadczenie lub zasiłek przedemerytalny,
– nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
– uposażenie dla osób w stanie spoczynku,
– rentę z zagranicy,
– rentę rodzinną w wysokości przekraczającej 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie jest to kwota 2.200 zł),
– nieruchomość rolną o powierzchni użytków rolnych przekraczających 5 ha.

Renty socjalnej nie może też otrzymywać osoba tymczasowo aresztowana lub odbywająca karę pozbawienia wolności (chyba że jest to kara pozbawienia wolności odbywana w systemie dozoru elektronicznego). Od tej zasady jest jednak wyjątek. Aresztant lub więzień może wnioskować o kontynuowanie wypłat renty, jeśli jest samotny, nie ma innego przychodu ani ustalonego prawa do renty rodzinnej i jest właścicielem mieszkania albo domu bądź ma spółdzielcze prawo do lokalu lub na przykład jest najemcą lokalu komunalnego. Warunkiem kontynuowania wypłat jest w tym przypadku pisemne zobowiązanie się aresztanta lub więźnia, że będzie on przeznaczał rentę na regulowanie rachunków za utrzymanie mieszkania. Musi też potwierdzić pisemnie, że w lokalu nie przebywają inne osoby.

Wysokość renty socjalnej
Zasadą jest to, że renta socjalna przyznawana jest w stałej wysokości, która do 31 maja 2018 r. wynosiła 84 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 czerwca 2018 r. renta socjalna wynosi 100 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy - obecnie jest to 1.100 zł brutto. Wysokość renty podlega corocznej waloryzacji.

Jak odwołać się od niekorzystnej decyzji ZUS w sprawie renty
1. Trzeba zaczekać na doręczenie orzeczenia wydawanego przez lekarza orzecznika.
2. Jeśli nie jesteś zadowolony z tego, co orzekł lekarz orzecznik ZUS, powinieneś wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem ZUS. Na uczynienie tego jest 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia.
3. Kiedy zostanie wyznaczony termin badania przez komisję, zostaniesz o tym powiadomiony.
4. W wyznaczonym terminie należy stawić się przed komisją. Zanim stawimy się przed komisją, powinniśmy pamiętać, że istotnym argumentem, który może przekonać członków komisji do zmiany orzeczenia wydanego przez orzecznika ZUS, jest dodatkowa dokumentacja medyczna, której nie przedłożyliśmy orzecznikowi. Każdy kolejny dokument świadczący o tym, że stan zdrowia osoby ubezpieczonej przeszkadza jej w wykonywaniu pracy, zwiększa szansę na to, że komisja zmieni orzeczenie.
5. Piątym krokiem w procedurze odwołania się od decyzji wydanych na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS jest odwołanie do sądu. Wnosi się je wówczas, gdy komisja podtrzymała orzeczenie lekarza orzecznika. Odwołanie do sądu wnosi się w ciągu miesiąca od doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem ZUS.
6. Kiedy ubezpieczyciel otrzyma odwołanie, ma 30 dni na ewentualną zmianę swojego stanowiska. Może w tym czasie zmienić lub uchylić decyzję. Jeśli tego nie zrobi, skieruje odwołanie do sądu. Dołączy do niego swoje uzasadnienie.
7. Po tym, gdy sprawa trafi do sądu, poczekamy kilka miesięcy na rozstrzygnięcie.

Pamiętaj
Szczegółowe informacje o tym, czy i jakie świadczenia rentowe ci przysługują, uzyskasz w każdej jednostce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.