Stulecie awangardy polskiej. Łódź będzie świętować

Polska awangarda ma już wiek i do pewnego stopnia stała się klasyką. W przyszłym roku mija sto lat od wydarzenia uznawanego za jej pierwszą znaczącą manifestację - otwarcia 4 listopada 1917 roku w siedzibie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych I Wystawy Ekspresjonistów Polskich. Trzy krajowe muzea, które posiadają najbogatsze zbiory sztuki awangardowej - Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Narodowe w Krakowie - zaproponowały obchody jubileuszu awangardy. Honorowy patronat nad wydarzeniami objął Polski Komitet ds. UNESCO, do współpracy włączyło się już blisko 50 instytucji, z każdym dniem zaś przybywają kolejne.

Na historycznej I Wystawie Ekspresjonistów Polskich zaprezentowano niemal sto dzieł osiemnastu artystów, a spośród jej uczestników wyłoniła się grupa późniejszych formistów, aktywnie tworzących i propagujących idee nowej sztuki. Należeli do nich: Leon Chwistek, Tytus Czyżewski, Zbigniew Pronaszko oraz Henryk Gotlib, Jan Hrynkowski, Tymon Niesiołowski i Andrzej Pronaszko.

Zobacz także:Najciekawsze projekty na wystawie "Awangarda Jutra?" [ZDJĘCIA]

„Polska stanowiła ważny ośrodek awangardy, a rodzimi artyści wnieśli do tego ruchu istotną, oryginalną jakość. Dzieła Władysława Strzemińskiego, Katarzyny Kobro, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Tadeusza Peipera, Szymona Syrkusa stanowiły liczący się głos w międzynarodowej dyskusji na temat nowoczesności - za sprawą ich osiągnięć Polska stała się ważnym punktem na mapie światowej kultury” - podkreślają pomysłodawcy wydarzenia.

Podczas wczorajszej konferencji prasowej w Warszawie, inaugurującej przedsięwzięcie, podkreślano szybki i znaczący oddźwięk na inicjatywę muzeów. - Ledwie po tygodniu udział w projekcie potwierdziło kilkadziesiąt placówek. Można powiedzieć, że to sukces - powiedziała Agnieszka Morawińska, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie.

Łódzkie Muzeum Sztuki, instytucja najsilniej związana z dziejami awangardy w Polsce, planuje z okazji jubileuszu całą serię wystaw. Najważniejszą z nich ma być monograficzna ekspozycja twórczości Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego przygotowywana dla Museo Reina Sofia w Madrycie, stanowiąca pierwszą tak pełną prezentację dorobku polskich awangardzistów w muzeum tej rangi. Historię awangardy przypomni również pięć wystaw w siedzibach łódzkiej placówki: „Naturokultura. Awangarda i środowisko” podejmująca kwestię wpływu proto-ekologicznego myślenia na ruchy awangardowe; „Enrico Prampolini i teatr mechanicznych konstrukcji. Futuryzm i scenotechnika polskiej awangardy”; „Montaże. Debora Vogel i nowa legenda miasta” opisująca awangardę międzywojennej Polski z perspektywy polsko-żydowskiej pisarki i teoretyczki; „Organizatorzy życia. De Stijl i projektowanie awangardowe w Polsce” eksplorująca międzynarodowe konteksty, w jakich kształtowała się nowoczesna polska architektura i wzornictwo oraz „Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności” poświęcona kwestii organizacji i racjonalizacji ruchu a przyjmująca za punkt odniesienia teorię i praktykę Katarzyny Kobro. Wydarzeniem powinna być planowana przez Muzeum Sztuki reedycja „Teorii widzenia” Władysława Strzemińskiego, jednej z najważniejszych prac teoretycznych w historii polskiego modernizmu, oraz seria popularnych monografii poświęconych ważnym postaciom i zjawiskom polskiej sztuki XX wieku. Kolejny projekt Muzeum to międzynarodowa wystawa „Muzeum Rytmu”, która odwołując się do pism Henriego Lefebvre’a oraz teorii Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego, opowie o eksploatacji przez sztukę współczesną zjawiska rytmu.

Czytaj także:Kobro i Strzemiński: sztuka, miłość, udręka

W przedsięwzięcie włączają się też inne łódzkie instytucje. Teatr Nowy zorganizuje otwarty konkurs na scenariusz sztuki poświęconej awangardzie. W Teatrze Wielkim odbędzie się prawykonanie „Złotego Runa” Aleksandra Tansmana, a w Akademii Muzycznej zaprezentowana zostanie twórczość Józefa Kofflera, pierwszego polskiego dodekafonisty, a także utwory kompozytorów polskich inspirujących się sztuką Kobro i Strzemińskiego. Akademia zrealizuje też trzy cykle przybliżające współczesne formy przetwarzania awangardowego dziedzictwa muzycznego i plastycznego: „Nowa generacja awangardy muzycznej”, „Echa Guerniki” oraz „Miasto-maszyna”. W wydarzenia angażują się również Związek Kompozytorów Polskich Oddział w Łodzi i łódzka Akademia Sztuk Pięknych.

Wydarzenia tygodnia w Łódzkiem. Przegląd wydarzeń 15-21 sierpnia 2016 roku