W kwietniu nowo przyznane emerytury mogą być wyższe o 5 procent. Wszystko przez nowe tabele długości życia

Już od kilku lat żyjemy na ogół coraz krócej, co ma wpływ na wysokość naszej emerytury. Im krótsze - statystycznie rzecz biorąc - zapowiada się nasze życie na emeryturze, tym wyższa emerytura zostaje nam przyznana z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego. Wyraźny skok nowych emerytur w górę może nastąpić po 1 kwietnia 2021 roku, gdy zaczną obowiązywać statystyki obejmujące pierwszy okres pandemii koronawirusa. Wraz ze wzrostem śmiertelności skróci się bowiem średnie dalsze trwanie życia, ujęte w specjalnej tablicy ogłaszanej przez GUS.

Jak wiadomo, tzw. nową emeryturę wylicza się, dzieląc zwaloryzowany kapitał zgromadzony na koncie przez średniego dalsze trwania życia wyrażone z miesiącach. Dane z tablicy są więc w mianowniku, co oznacza, że im niższa liczba miesięcy, tym wyższe będzie miesięczne świadczenie.

Tablice dalszego trwania życia

Warto przypomnieć, że co roku najpóźniej do 31 marca ukazuje się nowa tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (czyli bez podziału na płeć). I tak na przykład ostatnia opublikowana tablica ogłoszona w marcu 2020 r. przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, oparta na statystykach z 2019 roku, znalazła zastosowanie do wniosków o przyznanie emerytury zgłaszanych od 1 kwietnia 2020 r. do ostatniego dnia marca 2021 r.

Ogólna zasada jest taka, że ogłoszona w danym roku tablica stosowana jest do obliczania emerytury dla osób, które wnioski o jej przyznanie zgłaszają od 1 kwietnia danego roku kalendarzowego do 31 marca następnego roku kalendarzowego.
Komunikat prezesa GUS zawiera przeciętne trwanie życia dla osób w wieku od 30 do 85 lat 11 miesięcy. W każdej komórce tabeli podana liczba przedstawia przeciętne dalsze trwanie życia osoby w wieku określonym poprzez nagłówki wiersza i kolumny.

Jeszcze do 2015 roku tablice podawały, że średnia trwania życia wydłuża się.

Z rok na rok żyjemy krócej

Jeszcze do 2015 r. tablice podawały, że średnia trwania życia wydłuża się. Pierwszy spadek liczby miesięcy nastąpił w tablicach z 2016 r. Potem, w 2017 r., nastąpił nieznaczny wzrost średniego dalszego trwania życia, ale w tablicach z 2018 r. i 2019 r. średnie dalsze trwanie życia obniżyło się ponownie, co miało dodatni wpływ na wyliczenia wysokości emerytur.

Według tablic z marca 2019 r. osoba w wieku emerytalnym 60 lat (kobieta, ale nie w sensie ścisłym, bo wyniki są uśredniane dla obu płci), powinna od 1 kwietnia 2019 statystycznie żyć 260,7 miesiąca. Z kolei osoba przechodząca na emeryturę w wieku 65 lat (mężczyzna) miała przed sobą średnio 217,1 miesięcy życia.

Według najnowszych tablic z marca 2020 r. osoba przechodząca na emeryturę w wieku 60 lat (kobieta) powinna od 1 kwietnia statystycznie żyć 261,5 miesiąca. Osoba przechodząca na emeryturę w wieku 65 lat (mężczyzna) ma natomiast przed sobą 217,6 miesięcy życia. Są to zatem wyniki nieznacznie lepsze niż w 2019 r. i mogłyby oznaczać przełamanie negatywnego kilkuletniego trendu, gdyby nie... koronawirus.

Efekt pandemii

Można się bowiem spodziewać, że następna tablica, która zostanie ogłoszona w marcu 2021 r., będzie zawierać o wiele niższe wskaźniki, co będzie efektem wyższej śmiertelności spowodowanej koronawirusem. Przełoży się to jednak dodatnio na wysokość świadczeń osób przechodzących w tym roku na emeryturę. Jaki będzie ten skok, dowiemy się już za kilka tygodni. Wstępne szacunki, uwzględniające ubiegłoroczny wzrost zgonów o 67 tysięcy (łącznie było ich 477 tysięcy), mówią o 5-procentowym wzroście emerytur.

Wiedząc o tym, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej ma poszukać sposobów, by tą niespodziewaną podwyżkę zniwelować. Gdyby bowiem okazało się, że pandemia nadal zbiera śmiertelne żniwo, emerytury mogłyby wzrastać znacząco co roku, co oczywiście oderwałoby je od zarobków w stronę absurdu. Nie wiadomo, na czym miałaby polegać ta „niwelacja” - bez zmiany ustawy chyba się wtedy nie obejdzie...