[WTOREK]Transformacja energetyczna Bełchatowa. Czy wystarczy na nią 1,5 miliarda złotych? Pieniędzy może być znacznie więcej

Odejście od węgla brunatnego, by do 2050 r. dojść do zerowej emisji gazów cieplarnianych w związku z europejskim programem Zielony Ład, dla regionu bełchatowskiego zakłada stopniowe zmniejszanie wydobycia węgla i wygaszanie bloków bełchatowskiej elektrowni już od 2030 r., by zastępować je odnawialnymi źródłami energii, a potem być może - formalnie decyzja jeszcze nie zapadła - energią jądrową. Tyle tylko, że tak czy siak, oznacza to, że 35 gmin będących w oddziaływaniu kopalni i elektrowni straci podatki, a pracę kilkanaście tysięcy pracowników: kopalni, elektrowni, spółek zależnych i otaczających je prywatnych firm. Przestawić trzeba nie tylko energetykę, ale i przebranżowić i wyedukować ludzi pod nowe technologie, a to kosztuje.

- Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w naszym konkretnym przypadku to pieniądze "znaczone" dla regionu Bełchatowa, prawie 355 mln euro - mówi Monika Olszewska, dyrektor Departamentu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Urzędu Marszałkowskiego. - Główny cel to łagodzenie skutków transformacji.

Dokąd te pieniądze popłyną? Stworzono konkretne programy:

• Gospodarka w transformacji - 230 mln euro - tworzenie nowych miejsc pracy i wykorzystanie potencjału regionu do kreowania nowoczesnych technologii (laboratoria badawcze, centra badawcze, badania przemysłowe i rozwojowe, tworzenie nowych produktów wysokich technologii, transfer technologii)
• Społeczeństwo w transformacji - 63,4 mln euro - edukacja i przebranżowienie pracowników zagrożonych utratą pracy (tworzenie centrów kształcenia w nowych zawodach wysokich technologii, inwestycje społeczne typu domy seniora, outplacement, czyli szybkie reagowanie na potrzeby zwalnianych osób, kursy zawodowe, staże, dofinansowania na rozpoczęcie działalności gospodarczej)
• Przestrzeń w transformacji - 60,7 mln euro - projekty dotyczące odnawialnych źródeł energii (dofinansowanie budowy i przebudowy instalacji OZE, budowy magazynów energii, dokumentacja i projekty dotyczące rekultywacji terenów poprzemysłowych, inwestycje w zeroemisyjny tabor komunikacji).

To nie wszystko, bo Bełchatów może sięgnąć również po część z 2,7 mld euro z Europejskich Funduszy dla Łódzkiego do 2028 r. To pieniądze, które również mogą być wykorzystane jako wsparcie dla transformacji, a chodzi o programy edukacyjne, społeczne czy niskoemisyjny transport publiczny, termomodernizacje budynków i budowa budynków pasywnych oraz wsparcie dla innowacyjnych przedsiębiorców.

Co ciekawe, w Urzędzie Marszałkowskim narodził się pomysł utworzenia w gminie Kleszczów Centrum Badawczego Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych, czyli grupy dziewięciu laboratoriów i toru testowego dla technologii związanych z elektromobilnością i dronami. Jak zdradziła dr Małgorzata Misiak z Uniwersytetu Łódzkiego, Centrum w ramach usług dla biznesu miałoby się zająć kwestiami m.in. homologacji i certyfikacji autonomicznych systemów zarządzania ruchem, komponentów do produkcji pojazdów autonomicznych czy elektrycznych. Pomysł zaawansowany jest na tyle, że samorząd województwa zaczyna pracę nad utworzeniem spółki, a wokół centrum miałaby powstać strefa przemysłowa.

Jak stwierdził dr Maciej Kozakiewicz, pełnomocnik marszałka województwa łódzkiego ds. transformacji, rok 2050 jako termin dojścia do zerowej emisji gazów cieplarnianych, wcale nie kończy transformacji regionu bełchatowskiego, a co najwyżej jej etap. Jest tak dlatego, że choćby finał zalewania wyeksploatowanych odkrywek węgla brunatnego, które mają się stać jeziorami, nastąpi w 2069 r., a to i tak nie koniec, bo także otoczyć atrakcyjną infrastrukturą turystyczno-wypoczynkową. To zaś oznacza, że transformacja, a właściwie jej kolejne etapy, może potrwać w regionie bełchatowskim nawet do 2100 roku. To zaś jest szansa, by dobrze zaplanować projekty na szereg kolejnych perspektyw unijnych i zapewnić dla regionu dziesiątki miliardów złotych na rozwój obszarów pokopalnianych.