Zamordowani żołnierze wyklęci po latach zidentyfikowani przez Instytut Pamięci Narodowej. Wśród 20 są czterej żołnierze wyklęci z Łódzkiego

W środę 8 marca ogłoszono nazwiska 20 osób, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane w ramach działań Instytutu Pamięci Narodowej. Wśród nich jest czterech żołnierzy podziemia niepodległościowego z regionu łódzkiego,

Jan Chowański pseudonim „Tadek” (1917-1950)
Urodził się 24 czerwca 1917 roku w miejscowości Gozdeckie w powiecie sieradzkim. W czerwcu 1942 roku został wywieziony na roboty przymusowe w okolice Magdeburga. Po powrocie do kraju w czerwcu 1945 r. zajmował się prowadzeniem gospodarstwa. Wiosną 1947 roku wstąpił do oddziału swojego brata Antoniego Chowańskiego „Kuby”, podporządkowanego rozkazom Jana Małolepszego „Murata”, który stanął na czele tak zwanego III Komendy Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Brał udział w wielu akcjach wymierzonych w funkcjonariuszy bezpieki i działaczy partyjnych oraz akcjach zaopatrzeniowych.

W styczniu 1948 roku został ranny w starciu z grupą operacyjną Urzędu Bezpieczeństwa. Po rekonwalescencji zamieszkał w powiecie średzkim, gdzie wykorzystując fałszywe dokumenty zatrudnił się w nadleśnictwie w Miękini. Zagrożony aresztowaniem, w maju 1949 roku wyjechał na Pomorze Zachodnie. Został aresztowany w lipcu tego roku przez funkcjonariuszy PUBP w Nowogardzie i przekazany do WUBP w Łodzi. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi z 7 stycznia 1950 r. Jan Chowański został skazany na karę śmierci, którą wykonano 19 maja 1950 r. w więzieniu przy ul. Kopernika w Łodzi.

Szczątki Jana Chowańskiego zostały odnalezione w grudniu 2021 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu komunalnym „Doły” przy ul. Smutnej w Łodzi.

Notę identyfikacyjną Jana Chowańskiego odebrał jego bratanek Tadeusz Chowański.

Ireneusz Kiwacz pseudonim „Komar” (1929-1950)
Urodził się 4 maja 1929 r. w Kruszynie niedaleko Radomska (ale już w powiecie częstochowskim). Od czerwca 1944 r. był harcerzem miejscowej komórki Szarych Szeregów. W lipcu 1949 r. wstąpił do oddziału zbrojnego Stanisława Serwy pod nazwą „Wolność i Niepodległość”, działającego na terenie powiatów: radomszczańskiego, częstochowskiego i nowotarskiego. Uczestniczył w akcjach ekspropriacyjnych oraz wymierzonych przeciwko funkcjonariuszom aparatu represji. W listopadzie 1949 r., wraz ze swoim dowódcą, w trakcie próby przedostania się do Europy Zachodniej został aresztowany przez funkcjonariuszy PUBP w Jaworze i przekazany do WUBP w Łodzi. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi z 19 czerwca 1950 r. został skazany na karę śmierci, którą wykonano 10 października 1950 r. w więzieniu przy ul. Sterlinga w Łodzi.

Szczątki Ireneusza Kiwacza zostały odnalezione w listopadzie 2020 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu komunalnym „Doły” przy ul. Smutnej w Łodzi.

Notę identyfikacyjną Ireneusza Kiwacza w imieniu rodziny odebrał jego bratanek Mirosław Kiwacz.

Jan Kwak (1904-1951)
Urodził się 19 marca 1904 r. w Józefowie w powiecie opoczyńskim. Od marca 1945 r. ukrywał broń i amunicję partyzancką z czasów okupacji niemieckiej, którą wydał w maju 1947 r. żołnierzom podziemia antykomunistycznego. W styczniu 1948 r. został zatrzymany przez PUBP w Końskich na skutek prowokacji bezpieki. Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi wyrokiem z 20 kwietnia 1948 r. skazał Jana Kwaka na 7 lat pozbawienia wolności. Zmarł 1 czerwca 1951 r. w więzieniu w Raciborzu.

Szczątki Jana Kwaka zostały odnalezione w listopadzie 2020 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu parafialnym Jeruzalem w Raciborzu.

Notę identyfikacyjną Jana Kwaka w imieniu rodziny odebrał jego wnuk Tomasz Kwak.

Urodził się 4 maja 1931 r. w Kruszynie niedaleko Radomsko (w powiecie częstochowskim). W okresie okupacji niemieckiej był harcerzem Szarych Szeregów na terenie powiatu radomszczańskiego. W listopadzie 1947 r. wyjechał na Ziemie Odzyskane, w okolice Żar, jednak w marcu 1948 r. powrócił w rodzinne strony. W lipcu tego samego roku rozpoczął współpracę z organizacją podziemną „Wolność i Niezawisłość”. W październiku 1948 r., utworzył własną grupę antykomunistyczną pod nazwą „Wolność i Niepodległość”, która działała na terenie powiatów: radomszczańskiego, częstochowskiego i nowotarskiego. Organizacja ta przeprowadziła kilkanaście akcji ekspropriacyjnych oraz wymierzonych w funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Drukowała również ulotki o treści antykomunistycznej.

W listopadzie 1949 r., w trakcie próby przedostania się do Europy Zachodniej, został aresztowany wraz z Ireneuszem Kiwaczem przez funkcjonariuszy PUBP w Jaworze i przekazany do WUBP w Łodzi. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi z 19 czerwca 1950 r. Stanisław Serwa został skazany na karę śmierci, którą wykonano 10 października 1950 r. w więzieniu przy ul. Sterlinga w Łodzi.

Szczątki Stanisława Serwy zostały odnalezione w listopadzie 2020 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu komunalnym „Doły” przy ul. Smutnej w Łodzi.

Notę identyfikacyjną Stanisłąwa Serwy w imieniu rodziny odebrał jego bratanek Antoni Serwa.
W uroczystości wręczenia not identyfikacyjnych wzięły udział rodziny zidentyfikowanych ofiar, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Polski Wojciech Kolarski, prezes Instytutu Pamięci Narodowej doktor Karol Nawrocki oraz jego zastępcy dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej doktor habilitowany Krzysztof Szwagrzyk i doktorr habilitowany Karol Polejowski.

Instytut Pamięci Narodowej prowadzi działania zmierzające do odnalezienia i identyfikacji ofiar reżimów totalitarnych oraz czystek etnicznych w ramach działalności Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej, we współpracy z Główną Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Lista nazwisk zidentyfikowanych dotychczas ofiar obejmuje nazwiska ponad 240 osób.

W wyniku działań Instytutu Pamięci Narodowej odnaleziono i podjęto szczątki ponad dwóch tysięcy osób. W regionie łódzkim Instytut Pamięci Narodowej zidentyfikował do tej pory 7 ofiar terroru komunistycznego, w tym 6 pochowanych w bezimiennych grobach na cmentarzu Doły w Łodzi i jedną na cmentarzu parafialnym w Wieluniu (spośród szczątków 8 osób).

Instytutu Pamięci Narodowej w celu sprawniejszej identyfikacji odnajdywanych szczątków od kilku lat korzysta z udostępnionego przez amerykańskie Federalne Biuro Śledcze (FBI) systemu CODIS. Każdego roku wzrasta odsetek osób zidentyfikowanych z wykorzystaniem tego systemu, który obecnie sięga 30 procent.

Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej prowadzi działania poszukiwawcze na terenie całego kraju oraz poza jego granicami.

Zespół specjalistów przebadał kilkadziesiąt miejsc w Polsce, prowadził także prace między innymi na Ukrainie, Białorusi, na Litwie oraz w Niemczech. Na 2023 roku zespół profesora Krzysztofa Szwagrzyka zaplanował prace poszukiwawcze między innymi na terenie jednostki wojskowej w Rembertowie (kontynuacja), w Warszawie (kontynuacja prac na terenie dawnego więzienia Toledo na Pradze, kontynuacja badań na terenie Willi Jasny Dom), w Mucznem (kontynuacja prac poszukiwawczych szczątków ofiar zbrodni UPA na Polakach) oraz kilkudziesięciu innych miejscach.

W regionie łódzkim największy wysiłek Instytut Pamięci Narodowej wkłada w odnalezienie szczątków legendarnego dowódcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego kapitana Stanisława Sojczyńskiego "Warszyca" zamordowanego wraz z pięcioma podkomendnymi w lutym 1947 roku. W czerwcu 2023 roku na poligonie Brus w granicach miasta Łodzi rozpocznie się czwarty sezon poszukiwań wybitnego dowódcy podziemia.

Poszukiwania grobu WarszycaPoszukiwania grobu Warszyca